EGZEKUCJA Z UDZIAŁÓW W SPÓŁCE Z O.O.

Jednym ze sposobów wyegzekwowania przez komornika należności na rzecz wierzyciela od dłużnika jest dokonanie egzekucji z udziałów dłużnika będącego wspólnikiem w spółce z o.o. Przepisy dotyczące egzekucji z udziałów zostały umieszczone w Kodeksie postępowania cywilnego (art. 909-912). W niektórych przypadkach egzekucja może mieć miejsce w oparciu o przepisy Kodeksu spółek handlowych.

Dłużnik posiada udziały spółce z o.o. – co zrobić?

W jaki sposób wierzyciel może egzekwować swoje prawa w sytuacji, kiedy dłużnik posiada udziały w spółce z o.o.?

Egzekucja z udziałów – posiadanie tytułu egzekucyjnego

Po pierwsze dla prowadzenia przez wierzyciela egzekucji z udziałów w spółce z o.o. niezbędne jest posiadanie przez niego tytułu egzekucyjnego. Ma on formę prawomocnego orzeczenia przeciwko wspólnikowi w spółce z o.o., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności.

Egzekucja z udziałów – opisanie składnika majątku

Po drugie w przypadku chęci skorzystania z zaspokojenia w postaci egzekucji z udziałów należy uwzględnić fakt, iż komornik dokona zajęcia udziałów dłużnika jedynie na wniosek wierzyciela. Powyższe powoduje konieczność posiadania informacji nie tylko odnośnie do tego, czy dłużnik posiada jakieś udziały, ale również gdzie konkretnie udziały takie posiada. Po wprowadzeniu 8 września 2016 r. zmian do Kodeksu postępowania cywilnego nie ma już obowiązku wskazywania we wniosku o wszczęcie egzekucji sposobów egzekucji – w tym i prowadzenia egzekucji z udziałów w spółce z o.o. W praktyce jednak opisanie składnika majątku i zażądanie sposobu egzekucji we wniosku jest konieczne, aby komornik zajął udziały w spółce z o.o.

Egzekucja z udziałów – wniosek do komornika

Po trzecie, gdy wierzyciel posiada informację o udziałach dłużnika, należy złożyć stosowny wniosek do komornika. Powinien on być tak skonstruowany, aby zajęcie objęło wszelkie prawa wynikające z posiadanego przez dłużnika udziału.

Egzekucja z udziałów – zajęcie udziałów przez komornika

Po czwarte komornik zajmuje udziały, wzywając równocześnie spółkę do zaniechania wypłacania na rzecz dłużnika świadczeń pieniężnych. Świadczenia te wynikają z posiadania przez dłużnika w spółce udziałów, z czym wiąże się m.in. wypłata dywidendy. Informacja o tym fakcie przesyłana jest do sądu rejestrowego. Co istotne, nie ujawnia się jej w KRS – o zajęciu udziałów spółki możemy dowiedzieć się jedynie z akt rejestrowych. W sytuacji, kiedy udziały zostają zajęte, dłużnik traci wszelkie prawa majątkowe z nimi związane. Z chwilą zajęcia udziałów prawa te nabywa wierzyciel egzekwujący. Warto jednak wspomnieć, że istnieją pewne ograniczenia związane z zajęciem udziałów, tj. wierzyciel nie może wykonywać niektórych praw korporacyjnych wspólnika. Oznacza to, że wierzyciel nie może wykonać takich czynności, jak na przykład udział i głosowanie w zgromadzeniu wspólników czy badanie ksiąg spółki.

Zauważyć należy, że jeżeli kwoty, które pochodzą z dywidendy, są zbyt niskie lub spółka nie wypłaca pieniędzy z tego tytułu wspólnikom, do dyspozycji wierzyciela pozostaje egzekucja poprzez sprzedaż posiadanych udziałów w spółce z o.o.

Sposoby egzekucji poprzez sprzedaż udziałów w spółce z o.o.

Egzekucja poprzez sprzedaż udziałów w spółce z o.o. może być prowadzona na dwa sposoby:

• przez zastosowanie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego (art. 911³p.c.);
• przez zastosowanie przepisów Kodeksu spółek handlowych (art. 185 k.s.h.). O sposobie prowadzenia egzekucji rozstrzyga treść umowy spółki.

W przypadku gdy umowa spółki nie wprowadza ograniczeń w zakresie zbywania udziałów, egzekucję prowadzi się na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Czyli do licytacji udziału komornik stosuje odpowiednio przepisy o sprzedaży ruchomości z zachowaniem również możliwości ich sprzedaży z wolnej ręki.

Natomiast gdy umowa spółki określa ograniczenia w tym przedmiocie, egzekucję prowadzi się w trybie przewidzianym w Kodeksie spółek handlowych. Wtedy spółka ma prawo przedstawić osobę, która nabędzie udział za cenę, jaką określi sąd rejestrowy po zasięgnięciu opinii biegłego. W tym przypadku spółka powinna zgłosić wniosek o przeprowadzenie wyceny udziału przez biegłego. Spółka musi wykonać tę czynność w terminie dwóch tygodni od dnia zawiadomienia jej przez sąd rejestrowy o zarządzeniu sprzedaży udziału. Jeżeli w tym terminie spółka nie wystąpi z odpowiednim wnioskiem albo wskazana osoba nie wpłaci komornikowi sądowemu ustalonej ceny, udziały sprzedają się na zasadach ogólnych, tj. w trybie przewidzianym w przepisach egzekucyjnych.

Podsumowując:

1. Zaspokojenie wierzyciela z udziałów w spółce z o.o. może nastąpić na dwa sposoby:
   • z dochodów, które przynoszą zajęte udziały (np. dywidenda),
   • z kwoty uzyskanej w wyniku zbycia udziałów.
2. Wybór sposobu zaspokojenia należy do wierzyciela.
3. Dopóki wierzyciel nie złoży wniosku o sprzedaż udziałów, komornik nie będzie mógł przeprowadzić ich zbycia. Do tego czasu zaspokojenie wierzyciela następowało będzie z dochodów, które udziały przynoszą. Przez cały czas udziały te będą zajęte, a spółka nie będzie mogła wypłacać dłużnikowi żadnych świadczeń.
4. Należy pamiętać o ograniczeniu w zbywaniu udziałów zawartym w art. 185 Kodeksu spółek handlowych.
5. Sprzedaż na wniosek wierzyciela może nastąpić w trybie licytacyjnym bądź z wolnej ręki.

Jeżeli zainteresował Cię ten wpis, oraz potrzebujesz fachowej pomocy prawnej w omawianym zakresie umów się na spotkanie. Chętnie pomożemy w rozwiązaniu Twoich problemów oraz odpowiemy na wszystkie nurtujące Cię pytania. 

Zespół Kancelarii Przedpełski Wąsowski Lorek chętnie zaopiekuje się Twoją sprawą i po ludzku przeprowadzi Cię przez prawnicze meandry!